Αντιδραστήρας

Λένε πως η ομορφιά είναι το σχήμα 
που δίνει στα πράγματα η αγάπη.

Μοιραία, λοιπόν, όπως δείχνει το παράδειγμα των κινηματογραφικών δεινοσαύρων, η δεκαετία του '90 έληξε με την εγκαθίδρυση μιας ορισμένης αισθητικής της φρίκης. Αφ' ότου η ομορφιά εκφυλίστηκε απ' την επανάληψη μέχρι του σημείου να μην είναι πια ούτε επιθυμητή ούτε διακριτή εκεί όπου διατηρήθηκε σαν ανάμνηση, η ασχήμια και το τερατώδες κυριάρχησαν σαν το επόμενο must. Δεν επρόκειτο πλέον για την ασχήμια που αναγνωρίζαμε στις παλιές μυθοπλασίες και που εμπλεκόταν ανέκαθεν σε όλες τις αφηγήσεις από κτίσεως κόσμου ως αντίπαλος της ομορφιάς, αλλά για μια καινούργια, αλλόκοτη και γλοιώδη ασχήμια, της οποίας το χαρακτηριστικό ήταν ότι έμοιαζε αγαπητή.

Ετσι τα παιδιά έμαθαν να αγαπούν τα πελώρια ερπετά και ερπετοειδή, που με τη σειρά τους έπαψαν να αντιπροσωπεύουν εμπειρίες φρίκης και κατέληξαν σε «φιλικούς» προϊδεασμούς του Απόλυτου κράτους -γιγάντιες αναφορές στα αχανή επικοινωνιακά και στρατιωτικοβιομηχανικά δίκτυα ενός ολοκληρωτικά παγκοσμιοποιημένου πλανήτη, με τις οποίες αρχίζαμε, οι πάντες, να εξοικειωνόμαστε σχεδόν τρυφερά. Αυτό άγγιξε μέχρι και τη φιλοσοφία των γκάτζετ και των παιδικών τροφίμων, όταν τα αθώα και εξιδανικευμένα κάποτε γλυκίσματα, μικροαντικείμενα και παιγνίδια μιας χρήσεως διέκοψαν τη σχέση τους με τους κάθε είδους αγαθούς ήρωες των παιδικών αφηγήσεων και επιβλήθηκαν σαν καλοπροαίρετοι εκπρόσωποι του Δράκουλα και των δαιμόνων που τον συνόδευαν. Παιγνίδια όπως το ταμαγκότσι συμφιλίωναν τώρα τα παιδιά με την εμπειρία της αρρώστιας και του δίχως νόημα θανάτου, λες και το ζητούμενο από τους μικρούς καταναλωτές δεν ήταν απλώς το να παραδοθούν στο μαζοχισμό αλλά και να τον αγαπήσουν σαν φυσική κατάσταση της ζωής τους.

Αυτή η τάση απειλεί σήμερα όλα τα μήκη και πλάτη του χάρτη των αντικειμένων και των θεαμάτων, δηλαδή ενός κόσμου όπου, για παράδειγμα, σεληνιακά ή άλλα εξίσου εφιαλτικά εξωγήινα τοπία εκθειάζονται σαν ιδανικός προορισμός για τις μελλοντικές διακοπές -ό,τι εμφανίζεται εχθρικό προς τη ζωή προτείνεται, αμέσως, σαν κάτι που πρέπει να αγαπηθεί. Είναι τέτοιες οι ενοχές των ανθρώπων για τα εγκλήματα απέναντι στην ομορφιά του πλανήτη μας, ώστε η αυτοτιμωρία μοιάζει η μόνη διέξοδος από την απάθεια.

Προχθές, «η κυβέρνηση της Ουκρανίας ανακοίνωσε ότι η απαγορευμένη ζώνη όπου συνέβη το πυρηνικό ατύχημα του Τσέρνομπιλ το '86 θα αναδειχτεί σε τουριστικό προορισμό», οπότε θα μπορεί κανείς, υποθέτουμε, να παίρνει τα παιδιά του και να τους δείχνει τον αντιδραστήρα ως Παρθενώνα του μέλλοντος. Ψάχνετε για δώρα;
Διαλέξτε έναν μετρητή Γκάιγκερ.

Еυγένιος Αρανίτσης

 - Ελευθεροτυπία (18/12/2010)